Su Piresi Yetiştirilmesi

Kaynak : TUBİTAK

Su Piresi (Daphnia magna)'nın Farklı Kültür Ortamlarında Yetiştirilmesi


Özet:
Özet : Bu çalışma, farklı kültür ortamlarının, Su Piresi (Daphnia magna)'nin yasama ve çoğalması üzerine etkilerini araştırmak için
yapılmıştır.
Deneme, altı muamele ve her muamelede üçer tekerrür olacak şekilde planlanmıştır. Daphnia’lar her tekerrür sansa bağlı olarak
50'ser adet olacak şekilde tek tek sayılarak dağıtılmıştır. Her tekerrür için 12 litrelik cam parseller kullanılmıştır. Deneme 21 gün
devam etmiştir. Denemenin başlangıcında fitoplankton biyolojik kütlesinin analizi ile ölçümü ve fitoplankton sayımı yapılmıştır.
Parsellerdeki klorofil a miktarı 640.6 mg/M3, karotenoid miktarı ise 445.4 MSPU/M3 olarak hesaplanmıştır. Yapılan fitoplankton
sayımında parsellerdeki Ankistrodesmus falcatus miktarı cm3'de 9728, Scenedesmus ovalternus miktarı cm3'de 1677, Chlorella
yprenoidosa miktarı cm3'de 1777, Chlorella ellipsoidea miktarı ise cm3'te 3790 olarak hesaplanmıştır.
Araştırma sonunda, Daphnia sayısındaki artısın istatistiki analizi yapılmış, grup içi ve gruplar arasındaki fark istatistiki olarak önemli
bulunmuştur (P<0.05).
Anahtar Sözcükler: Daphnia magna, fitoplankton karışımı, tavuk gübresi, balık gübresi, koyun gübresi

Giris
Su ürünleri yetiştiriciliği gün geçtikçe önemi artan bir üretim dalıdır. Yetiştiricilikte önemli olan konuların basında iyi bakım ve beslenme gelmektedir. Suyun fiziksel
ve kimyasal özellikleri amaca ve balık türüne göre düzenlenmeli, balığa verilecek besinlerin de dikkatli seçilmesi gerekmektedir (1). Bilindiği gibi, deniz balıkları çoğunlukla karnivor gruba dahildirler. Dolayısıyla larva dönemlerinde genellikle
canlı yemlerle beslenmektedirler. Canlı yemler ergin balıklar için ve hatta karnivor olmayan türler için de, hem et kalitesi, hem de balıkların sağlık durumları
yönünden yararlı olmaktadır. Diğer taraftan canlı yem kullanılması, kantite yönünden de suni yemlere yardımcı olmaktadırlar. Bunların tabiattan toplanması hem uzun zaman almakta, hem de çoğu zaman mümkün olmamaktadır.
Son zamanlarda kültür balıkçılığının yanı sıra bir canlı yem üretim seksiyonu doğmuş bulunmaktadır (2). Entansif balık yetiştiriciliğinde balıkların en kritik
hayat devreleri; kuluçka döneminden sonra besin kesesi çekilmiş olan yavruların yeme alıştırılma aşamasıdır. Bu safhada balık larvalarının canlı yemlerle beslenmeleri oldukça önemlidir. Ayrıca yetiştirilerek piyasaya sürülen
balıkların et kalitesinin artırılması, beslenmeden kaynaklanan
hastalıkların giderilmesi, yasama gücünün yükseltilmesi, damızlık balıkların yumurta ve sperm kalitesinin iyileştirilmesi, özellikle akvaryum balıkçılığında
renklerin, parlaklığın korunması gayesi ile canlı ve yaş yemler üzerinde durulmaktadır. Bu bakımdan yem materyali üzerindeki araştırmalar ayrı bir önem arz etmektedir. Önemi her geçen gün artan kültür balıkçılığı
ve akvaryum balıkçılığı canlı yeme olan talebi artırdığından konuyla ilgili araştırmalar da artmıştır. Canlı yemle ilgili çalışmalar özellikle kolayca kültüre alınabilmeleri, larva ve ergin balıklar tarafından sevilerek yenilmeleri,
protein ve esansiyel yağ asitleri bakımından zengin olmaları nedeniyle Daphnia (su pireleri)'lar üzerinde yoğunlaşmıştır (3).

D. magna’nın optimum gelişmesi için su sıcaklığının 18-20ºC veya 20-24ºC, D. pulex için 18-22ºC veya 7-17ºC, D. longispina için ise 18-20ºC olması gerektiği
belirtilmiştir (2). Daphnia kültürünün yapıldığı havuzların derinliğinin
40-50 cm. olması tavsiye edilmektedir (3). pH’nın 7.1-8.0 olduğu ortamların Daphnia’nın yasaması için uygun olduğunu, % 0.005'lik tuzlulukta da yasadıklarını
ve ürediklerini bildirmişlerdir. Su pirelerinin kan basınçlarının aldıkları yemlerdeki tuzlarla ayarlandıklarını da bildirmişlerdir (2). Daphnia kültürünün yapıldığı ortam kuvvetli bir havalandırmayla çok iyi karıştırıldığında dişiler üzerindeki
yumurta sayısının, alg üretiminin ve dişi sayısıyla popülasyon
yoğunluğunun arttığı bildirilmiştir (2). Çiltas (3), havuzlarda yoğun su piresi üretimi amacıyla yağsız süt tozu, soya fasulyesi unu ve pamuk tohumu
kullanıldığını, bu ortamların kültür üzerindeki etkilerinin araştırıldığını bildirmiştir. Murphy (4), Cladocera kültürü için besi yeri olarak at gübresi-bahçe toprağı,
buğday-alg karışımı, bakteri ve protozoa kullanarak bu besi yerlerinin kültür üzerindeki olumlu ve olumsuz etkilerini araştırmıştır. Alpbaz (1), su piresi (Daphnia sp.) üretiminde bahçe toprağı-at gübresi karışımı, koyun gübresi-fosfat
karışımı, yeşil su ve ekmek mayası şurubunun besi yeri olarak kullanılabileceğini belirtmiştir. Geldiay (5), Crustacea sınıfındaki Daphnia magna ve Daphnia pulex
türlerinin biyolojik, ekolojik ve eseysel özelliklerini açıklayarak, Crustacea’lar hakkında bilgi vermiştir. Çiltas (3), Daphnia magna’nın yasama oranı ve süresi
üzerine ışık, sıcaklık ve buna bağlı olarak oksijen miktarının çok önemli etkiye sahip olduklarını bildirmişlerdir. Bircan ve ark. (2), at gübresinde diğer gübrelere
ve toprağa oranla daha fazla bakteri geliştiğini, at gübresinin besi yeri olarak kullanıldığı gruplarda verimin diğerlerine nazaran daha yüksek olduğunu belirtmişlerdir.

Alpbaz ve ark. (1), (Daphnia magna Straus) yetiştiriciliği üzerine yaptıkları bir araştırmada, deneme havuzlarına başlangıçta 100 ml. = 110 gr. Daphnia
magna (yaklaşık 60 adet/ml.) aşılamışlardır. Üç hafta sonunda at gübresi uygulanan 2 no’lu havuzda %1236.3 oranında artışla 10.000 lt. suda 1400 gr. = 76.363 adet; kontrol havuzu olarak ele alınan 1 no’lu havuzda % 223.6 oranında artışla aynı miktardaki suda yaklaşık 300 gr. = 16360 adet Daphnia manga tespit etmişlerdir. Koyun gübresi uygulanan 3 no’lu havuzda ise hiç Daphnia olmadığını görmüşlerdir. Dördüncü hafta sonunda ölçümler tekrar edilmiş, 2 no’lu havuzdaki
artış oranı % 209.0'a 300 gr. = 16360 adet/10.000 lt., 1 no’lu havuzda ise % 181.6'ya 200 gr. =10.900 adet/10.000 lt. düşmüş 3 no’lu havuzda ise
yine Daphnia’ya rastlayamamışlardır. Literatür bildirişlerine uygun olarak maksimum üremeye 3. hafta sonunda ulaşıldığına ve eğer hasat yapılmazsa üretimin düştüğü kanaatine varmışlardır. Su piresi ile ilgili yapılan bir çalışmada su sıcaklığının 13ºC olduğu bir ortamda üremenin düşük olduğu, 25ºC sıcaklıkta verimin düşük aynı zamanda ölüm oranının yüksek olduğu, su sıcaklığının 19ºC olduğu ortamlarda üremenin optimum düzeye ulaştığı bulunmuştur
(3). Çiltas (3), su piresi (Daphnia magna)'nin farklı kültür ortamlarında yetiştirilme imkanları üzerine yaptığı bir araştırmada, besi yeri olarak at gübresi, kus gübresi
(güvercin), sığır gübresi+bahçe toprağı ve salt bahçe toprağını kullanılmıştır. Hasat sonunda at gübresi verilen parsellerden ortalama 500'er, sığır gübresi verilenden
ortalama 400'er, sığır gübresi+bahçe toprağı verilenlerden ortalama 350'ser salt bahçe toprağı verilenlerden ise 300'er adet fert elde etmiştir. Nispi artışlar
sırası ile % 1100, % 800, % 700, % 600 bulmuştur. Kus gübresi verilmiş olan parsellerin fertlerinin tümünün ikinci haftanın sonuna doğru belirlenemeyen nedenlerle öldüklerini bildirmiştir. Alpbaz ve ark. (1), koyun gübresi besi ortamı olarak kullanıldığında Daphnia magna’nın yetiştiriciliğinin yapılamamasının sebebini, verilen gübredeki asit fosfat karışımının ve Mart ayındaki su şartlarının su piresi üretimine uygun olmasına bağlamışlardır.

İşte bu noktadan hareketle, bu çalışmada ticari bir alabalık larva yemiyle degisik gübreler ilave edilerek hazırlanmış besi ortamında ve Ankistrodesmus falcatus,
Chlorella ellipsoidea, Chlorella pyrenoidosa, Scenedesmus ovalternus gibi fitoplankton türlerinin karışımından oluşturulmuş besi ortamlarında yoğun miktarda su piresi (Daphnia magna) yetiştiriciliği yapma imkanları araştırılmıştır.




Materyal ve Metot

Su Materyali : Deneme artezyen suyunda yürütülmüş, Köy Hizmetleri Erzurum İl Müdürlüğü Toprak ve Su Analiz Laboratuarında analiz edilmiştir
Deneme süresince su sıcaklığı 18-22ºC arasında değişmiştir.

Gübre Materyali : Yeme katılan tavuk ve koyun gübresi, Atatürk Üniversitesi İsletme Müdürlüğü’nden, balık gübresi ise Atatürk Üniversitesi Su Ürünleri Bölümü
Yavru Alabalık Üretim ve Araştırma Merkezi’nden temin edilmiştir.

Yem Materyali : Denemede kullanılan yem, Pınar Yem Fabrikası’nın imal ettiği 0.3 mm çaplı granül alabalık larva yemidir.


Zooplankton Materyali : Araştırmada, zooplankton materyali olarak bölümümüzde araştırma yapmak amacıyla
Ilıca ilçesi Karasu havzasında bulunan doğal su birikintilerinden toplanmış Daphnia magna kullanılmıştır.


Metot
Deneme, 12 lt.’lik cam parsellerde yürütülmüştür. 9 parsele kesikli - süreksiz kültür yöntemiyle önceden üretimi yapılmış olan Ankistrodesmus falcatus, Chlorella ellipsoidea, Chlorella pyrenoidosa, Scenedesmus ovaltermus’dan olusan fitoplankton karışımından 10'ar lt. doldurulmuştur. Diğer 9 parsele ise 10'ar lt. dinlendirilmiş artezyen suyu doldurulmuştur. Her parsele hava kompresöründen eşit miktarda hava verilmiştir.

Besi ortamı olarak tavuk gübresi, koyun gübresi, balık gübresi ve alabalık larva yemi kullanılmıştır. Önceden kurutulmuş - öğütülmüş olan tavuk, koyun ve
balık gübrelerinin her birinden 209'ser g. alınarak 20'ser g. öğütülmüş alabalık larva yemi ile ayrı ayrı karıştırılmış, içerisinde 500 ml. artezyen suyu bulunan
ayrı erlenlerde eritilip süzüldükten sonra her bir muameleye 50'ser ml. ilave edilmiştir. Su pireleri (Daphnia magna) her parsele sansa bağlı olarak 50'ser adet olacak şekilde tek tek sayılarak dağıtılmıştır.

Araştırma, tam sansa bağlı basit deneme planına göre, üç tekerrür ve 6 muamele olara kurulmuştur. 21 gün devam eden deneme sonunda Daphnia sayısının
hesaplanmasında Gökgöz (6)'den alınan yöntemler kullanılmıştır.
Elde edilen verilerin istatistiki analizleri Zooteknik Bölümü Bilgisayar Ünitesi’nde analiz edilmiştir. Besi yerlerinden elde edilen sonuçların karsılaştırılmasında
Duncan (7) testi uygulanmıştır.


Kaynaklar
1. Alpbaz, A.G., Cirik, S., Özden, O., Temelli, B., Korkut, A.Y., Saka,
S., Fırat, K., Güner, Y., Diler, I., Hindioğlu, A., Gökçe, H., Fırat,
A. ve Tekin, M., Su Piresi Yetiştiriciliği. E.Ü. Su Ürünleri
Yüksekokulu. Yay. No: 1992, İzmir.
2. Bircan, R., Aras, M.S., Su Piresi (Daphnia) Yetiştiriciliği. A.Ü.
Ziraat Fak. Yay. No: 140, 1992, Erzurum.
3. Çiltas, A.K., Su Piresi (Daphnia magna)'nin Farklı Kültür Ortamlarında
Yetiştirilme İmkanları. A.Ü. Fen Bil. Enst., (Yüksek Lisans
Tezi). 1994, Erzurum.
4. Murphy, J.S., A General Method for The Monoxenic Cultivation of
Daphnidae. The Biological Bultein. 1970, 321-332.
5. Geldiay, R., Daphnia’larda Biyolojik ve Ekolojik Araştırmalar. E.Ü.
Fen Fak. Biyoloji Böl. Deniz Biyolojisi Bilimsel Raporları 1970,
142-148, İzmir.
6. Gökgöz, N., Şahsi Görüşme. Beymelek Su Ürünleri Geliştirme ve
Araştırma Merkezi, 1995, Beymelek.
7. Duncan, D.R., Multiple, Range and Multiple f Tests. Biometrics.
1975; 11: 1-42.